De lengte van je alinea’s – zijn er regels?

Sommige schrijvers maken van iedere zin een eigen alinea.

Een volgende zin staat dan op een nieuwe regel

Dat is raar, want deze drie zinnen houden verband met elkaar.

Sommige alinea’s zijn duidelijk te kort. De witregel breekt je flow tijdens het lezen. De zinnen hierboven hadden prima in één alinea gepast.

Aan de andere kant heb je de lange muren van tekst. Alinea’s van meer dan tien regels. Met een beetje pech zitten hier ook nog meerdere moeilijke volzinnen in. Als je zo’n lap tekst ziet opdoemen, is dat ene moment waarop je afhaakt. 

Betekent dit dan dat je nooit hele lange of hele korte alinea’s mag plaatsen? Is er zoiets als een ideale lengte? Deze vragen beantwoord ik in dit artikel. Maar eerst even kort. Wat is een alinea?

Sterren

Een alinea is als een ster. iedere ster vormt een punt aan de hemel. Een alinea vormt, of eigenlijk maakt, ook een punt. Één punt – niet meer en zeker niet minder. 
Uiteindelijk vormen alle sterren tezamen een sterrenbeeld. Dit sterrenbeeld is het verhaal dat je wilt vertellen. Als je eenmaal het steelpannetje hebt gezien, kun je er niets anders meer van maken. 

Een goedgeschreven alinea heeft als eerste, tweede of laatste zin een kernzin. De kernzin bevat de belangrijkste informatie van de alinea. De overige zinnen zijn een uitwerking van deze kernzin.

Één argument

Een alinea bevat in alle gevallen de uitwerking van één argument. Als er meer argumenten in een tekst staan, raakt de lezer verward. Als je argument om een lange uitleg vraagt, dan is het logisch om een lange alinea te maken.  

In het algemeen geldt; hoe meer complexiteit en nuances, hoe langer alinea’s worden. De meeste technische begrippen zijn niet duidelijk in een paar zinnen uit te leggen. 

Is de nuance wat minder nodig, dan is een korte alinea vaak juist erg krachtig. 

De korte alinea is dan een soort stijlmiddel. Je maakt een duidelijk punt. Uiteraard is het wel van belang dat je de lezer meeneemt in je gedachtegang. Je moet niet te kort door de bocht gaan.  

Consistentie

Als schrijver bewandel je een dunne lijn tussen voorspelbaarheid en verrassing. Als je lezer het verhaal afdrukt, verwacht hij een gelijkmatige verdeling van de blokken tekst over papier. Afwisseling tussen hele lange en hele korte alinea’s is voor de lezer vreemd.

Natuurlijk mag je variëren. En je hoeft zeker geen extra zinnen te bedenken als je een keer een hele korte alinea hebt. Maar het lijkt raar als je een kort blokje tekst hebt in een artikel met verder alleen maar lange blokken. 

Weergave op een scherm

Steeds meer mensen bezoeken je website via een mobiel apparaat. Als het design en het onderwerp van de tekst het toelaat, probeer ik ervoor te zorgen dat alle alinea’s op het scherm passen van de gemiddelde smartphone. Op deze manier kan de bezoeker zien waar hij aan begint. 

Als ik op mijn 27 inch iMac een blog lees, dan vind ik het juist mooi als de alinea’s een beetje gelijkmatig verdeeld zijn over het scherm. Hier raken we weer het punt van de consistentie. 

Sterren vormen een beeld

Als schrijver maak je sterrenbeelden. Sommige sterren in deze zijn sterrenbeelden zijn groter dan anderen. Ook zijn niet alle sterren even fel. Dat is niet erg. 
Je zet de sterren aan de hemel met als doel een sterrenbeeld te maken. Je schrijft immers niet voor niets. En dat gaat nu eenmaal net iets beter als alle sterren ongeveer even groot en fel zijn. 

Althans, dat is mijn mening. Daarom schrijf ik het liefst alinea’s van gelijke lengte. Korte alinea’s gebruik ik spaarzaam. Soms heb je een kleine, heldere ster nodig om de aandacht te trekken.